08-24-2012, 11:28 AM
اولین کارت گرافیک کامپیوتر خود را به خاطر می آورید؟ در این مقاله ما قصد داریم به سال 1996 باز گردیم و کارت های گرافیک افسانه ایی را از آن زمان تا به امروز مرور کنیم. در این مقاله رشد کارت های گرافیک را از نمونه های فوق العاده ضعیف با مسیرتک پیکسلی تا GPUهای مدرن امروزی که قادرند بیش از 3000 پیکسل شیدر را در هر کلاک مدیریت کنند به تصویر کشیم.
3DFX Voodoo1 مارچ 1996
Voodoo ساخت 3DFX اولین شتاب دهنده موفق گرافیکی بود. فرکانس هسته/حافظه آن 50MHz و ظرفیت حافظه آن نیز 4MB بود. این محصول سه بعدی به دلیل عدم سازگاری با سیستم عامل ویندوز آن زمان مجبور بود در کنار یک کارت گرافیک 2 بعدی قرار گیرد. قدرت گرافیکی Voodoo1 در فریم های سه بعدی از تمام کارت های موجود در بازار بالاتر بود و رقیبان صاحب نام خود یعنی S3 Virge, ATI Rage II و Rendition Verite 1000 را مغلوب کرده بود.
Nvidia Riva 128 اواخر 1997
پس از گذشت یک سال از حاکمیت بی چون و چرای 3Dfx، نهایتا Voodoo 1 توسط محصول شرکت تازه تاسیس Nvidia مغلوب شد. محصول نویدیا Riva 128 3D نام داشت که دارای فرکانس 100MHz هسته / حافظه و 4MB حافظه SGRAM بود. در واقع Riva 128 اولین رقیب جدی برای تراشه Voodoo محسوب می شد. هر چند Riva 128 نمی توانست موتور گرافیکی معروف و محبوب Glide API 3dfx را اجرا کند اما بازده خوبی در DirectX 5 مایکروسافت داشت.
3dfx Voodoo2 فوریه 1998
سرعت هسته این کارت گرافیک 90MHz و فرکانس حافظه 12 مگابایتی EDO RAM آن نیز 100MHz بود. بازده Voodoo2 تقریبا 3 برابر بهتر از Voodoo1 بود. اگر چه Voodoo2 سریعترین محصول زمان خود نبود ولی قابلیت های جدیدی مانند Anti-Aliasing و Scan Line Intereave یا همان SLI را معرفی کرد این فناوری اجازه می داد دو کارت گرافیک برروی یک برد نصب شود. پس SLI که امروزه بسیاری از کارت های گرافیک Nvidia از آن پشتیبانی می کنند اختراع 3dfx در سال 1998 است.
Nvidia Riva TNT: میانه 1998
TNT در سال 1998 با مسیر دوگانه پیکسل و فرکانس 90MHz هسته عرضه شد. در آن زمان هنوز دو کارت گرافیک Voodoo2 در حالت SLI عنوان سریعترین کارت گرافیک دنیا را در دست داشتند اما TNT سریعترین کارت گرافیک تک هسته ایی آن زمان بود. 3dfx به دلیل محبوبیت و پشتیبانی از Glide API و DirectX نظر اکثر تولید کننده های نرم افزار و بازی را به خود جلب کرده بود و اکثر محتوای عرضه شده آن زمان با کارت های گرافیک Voodoo سازگار بودند. به همین دلیل مردم Voodoo را به Nvidia و ATI ترجیح می دادند. ATI Rage 128 رقیب خوبی برای Riva TNT بود اما در اواخر سال 1998 عرضه شد.
Nvidia TNT 2 Ultra می 1999
انودیا با عرضه TNT 2 به همه ثابت کرد که می تواند 3dfx را تحت فشار قرار دهد. این کارت گرافیک دو میسر پیکسل، فرکانس 150MHz هسته و 32 مگابایت حافظه VRAM داشت. TNT 2 Ultra از DirectX و OpenGL پشتیبانی می کرد. در آن زمان نرم افزارهای زیادی از این دو فناوری پشتیبانی می کردند و API Glide که توسط 3dfx توسعه داده شده بود رو به کمرنگ شدن می رفت. کمی بعد 3dfx برای رقابت با TNT 2 کارت گرافیک Voodoo3 را عرضه کرد که بازده فوق العاده ایی داشت ولی چند محدودیت اساسی داشت: 16bit عدم پشتبانی از AGP و عدم پشتبانی از OpenGL
Nvidia GeForce 256 آگوست 1999
GeForce 256 ابتدا با حافظه SDR RAM و قدرت بالا عرضه شد ولی نسخه DDR آن برگ برنده انودیا در بازار بود و عرصه را به شدت بر 3dfx تنگ کرد. Geforce 256 مجهز به شتابدهنده سخت افزاری و بخش مخصوص پردازش نور بود. GeForce 256 اولین کارت گرافیکی بود که در آن GPU یا Graphics Processing Unit معرفی شد. فرکانس هسته این کارت گرافیک 150MHz و 32MB حافظه DDR RAM با نرخ انتقال اطلاعات 300 MT/s (مگاترنسفر در ثانیه)بود. GeForce 256 به راحتی رقبای خود ATI Rage Fury MAXX و Voodoo 3 3500 را مغلوب کرد.
Nvidia GeForce 2 GTS آپریل 2000
موفقیت انودیا ادامه دارد، GeForce 2 GTS کارت گرافیک با چهار مسیر پیکسل، فرکانس 200MHz هسته، 32MB حافظه DDR و 666 MT/s بود. ATI نیز Radeon 256 را چند ماه بعد عرضه کرد اما GeForce 2 به راحتی در حالت 16-bit رقیب ATI خود را مغلوب می کرد. در حالت 32-bit اوضاع به سود Radeon 256 بود. ولی در آن زمان کمتر از عمق 32-bit استفاده می شد به همین دلیل GeForce 2 به سرعت محبوب و پرفروش شد و عنوان سریعترین کارت را از آن خود کرد. کارت 3dfx Voodoo5 5500 نیز به دلیل عدم شتابدهنده سخت افزاری نمی توانست رقابت کند. کمی بعد 3dfx که روزی برترین تولید کننده VGA بود ورشکست شد و Nvidia آن را یکجا خرید و برای همیشه Voodoo از بازار رقابت خارج شد و تنها نام Voodoo برای علاقمندان، به عنوان یک خاطره باقی ماند.
Nvidia GeForce 3 فوریه 2001
GeForce 3 با استانداردهای DirectX 8 یعنی Vertex و Pixel Shader سازگار بود و برنامه نویسان می توانستند از امکانات این کارت گرافیک در بازی و نرم افزارها استفاده کنند. نسخه اصلی GeForce 3 با 64MB حافظه DDR RAM و فرکانس 460MHz و چهار Pixel Shader با فرکانس 200MHz بود. 6 ماه بعد ATI برای مقابله با آن Radeon 8500 را عرضه کرد هرچند کارت گرافیک ATI معماری پیشرفته تری داشت اما از نظر بازده هرگز به GeForce 3 نمی رسید بسیاری از فناوری هایی که ATI در Radeon 8500 معرفی کرد تا زمان عرضه DirectX 11 استفاده نشدند.
Nvidia GeForce 4 Ti 4600 فوریه 2002
انویدیا پشتیبانی از قابلیت های DirectX 8 را در GeForce 4 افزایش داد. Anti-Aliasing نیز در این کارت گرافیک جلب توجه می کرد. Geforce 4 Ti 4600 برترین کارت گرافیک از سری 4 انویدیا بود که با فرکانس هسته 300MHz و 128MB حافظه RAM و فرکانس 650MHz عرضه شد. جالب است بدانید که GeForce 4 Ti 4800 همان GeForce 4 Ti 4600 با پشتیبانی از AGP 8x بود. انویدیا با سری 4 خود به مدت 6 ماه حاکم بازار بود تا زمانی که ATI رقیب این کارت یعنی ATI R300 را عرضه کرد.
ATI Radeon 9700 Pro آگوست 2002
ATI Radeon 9700 Pro با پشتیبانی از DirectX 9 توانست GeForce 4 Ti 4800 را مغلوب کند. یک سال بعد نیز Radeon 9800 Pro توانست قوی ترین کارت گرافیک Nvidia یعنی GeForce FX 5800 Ultra را نیز پشت سر بگذارد. انویدیا بسیاری از مشکلات سری 5800 را در 5900 Ultra رفع کرد اما ATI با عرضه Radeon 9800 XT حاکمیت خود را تثبیت کرد. ATI در این سال توانست جایگاه ویژه ای را در بازار از آن خود کند و فروش خود را در بازار کارت های گرافیک گران قیمت بشدت افزایش داد.
Nvidia GeForce 6800 Ultra آپریل 2004
انویدیا با Geforce 6800 Ultra پاسخ محکمی به ATI داد. محصولی که عنوان سریعترین کارت گرافیک دنیا را از ATI پس گرفت. 6800 Ultra دارای 16 مسیر Pixel و GPU با فرکانس 400MHz و 512MB حافظه RAM و 1100MT/s بود. این کارت گرافیک علاوه بر سرعت فوق العاده از فناوری SLI که پس از خرید 3dfx از آن انویدیا شده بود نیز پشتیبانی می کرد. یک ماه بعد ATI کارت Radeon X800 XT را عرضه کرد اما GeForce 6800 Ultra پیشرفته تر بود. کارت Nvidia از 32-bit و Shader 3.0 ولی کارت ATI از Model 2.0 و 24-bit پشتیبانی می کرد.
Nvidia GeForce 7800 GTX ژوئن 2005
انویدیا GeForce 7800 GTX را با 24 مسیر رندر، GPU، فرکانس 430MHz، حافظه 256MB و 1.2GT/s (گیگاترنسفر در ثانیه) و رابط 256-bit عرضه کرد. 7800 GTX تا ماه نوامبر که ATI X1800 را معرفی کرد بی رقیب بود. انودیا بلافاصله پس از عرضه X1800 نسخه قوی تری از 7800 GT را با نرخ انتقال اطلاعات 1.7GT/s و فرکانس هسته 550MHz منتشر کرد. در همین زمان بود که ATI فناوری CrossFire را معرفی کرد که امکان اتصال بیش از یک کارت گرافیک برروی یک برد را فراهم می کرد.
ATI Radeon X1900 XTX ژانویه 2006
X1900 XTX با 48 مسیر شیدر، فرکانس هسته 650MHz، حافظه 512MB از نوع GDDR3 و 1.55GT/s منتشر شد. انویدیا چند ماه بعد با عرضه GeForce 7900 GTX سعی کرد تلافی کند اما ATI به لطف قدرت Pixel-Shader در فاصله چندماهه حاکمیت خود سهم خوبی از بازار را از آن خود کرد.
Nvidia GeForce 7950 GX2 ژوئن 2006
انویدیا قدرت خود را با معرفی GeForce 7950 GX2 دو برابر کرد مخصوصا زمانی که یک جفت GeForce 7900 GTX PCB را در حالت SLI و در قالب یک کارت گرافیک عرضه کرد. این کارت گرافیک 48 مسیر پیکسل، فرکانس هسته 500MHz، دو حافظه 512MB و 1.2GT/s داشت. ATI در آن زمان کارت گرافیک با دو GPU نداشت و کارت گرافیک قدرتمند این شرکت یعنی Radeon X1950 XTX با حافظه GDDR4 نیز به اندازه کافی قوی نبود تا 7950 GX2 را مغلوب کند.
Nvidia GeForce 8800 GTX نوامبر 2006
DirectX 10 با GeForce 8800 GTX وارد شد این کارت گرافیک با 128 مسیر موازی پردازش، فرکانس هسته 575، حافظه GDDR3 با ظرفیت 768MB، نرخ انتقال اطلاعات با سرعت 1.8GT/s ، باس 384-bit و Shader مستقل با فرکانس 1.35GHz عرضه شد. 8800 GTX تمام رقبای خود از جمله GeForce 7950 GX2، کارت گرافیک با دو GPU را در تمام آزمایشات مغلوب کرد. 8800 GTX ترکیبی از بازده و امکانات بود اما تنها مشکل، مصرف بالای آن بود.
AMD در همین زمان ATI را خرید و از آن خود کرد به همین دلیل زمان نسبتا زیادی طول کشید تا AMD کارت گرافیک DirectX 10 خود را وارد بازار کند. AMD نهایتا در ماه می 2007 کارت گرافیک Radeon HD 2900 XT را منتشر کرد که به دلیل بازده پایین هرگز موفق نشد. AMD تا نوامبر 2007 و عرضه Radeon HD 3870 نتوانست وارد رقابت جدی با GeForce شود.
AMD Radeon HD 3870 X2 ژانویه 2008
AMD بالاخره توانست با معرفی اولین کارت گرافیک دو GPU خود پس از Rade Fury MAXX یعنی Radeon HD 3870 X2 مجددا قدرت را در دست بگیرد. Rage Fury MAXX اولین کارت گرافیک ATI با دو GPU بود که در آن از با Rage 128 Pro ساخته شده بود. Radeon HD 3870 X2 دارای 640 مسیر موازی پردازش Stream Processors و GPU با سرعت 825MHz و دو حافظه 512MB از نوع GDDR3 با نرخ انتقال اطلاعات 1.8GT/s بود. این کارت گرافیک بالاخره توانست GeForce 8800 Ultra را در رزولوشن های بالا مغلوب کند.
Nvidia GeForce 9800 GX2 مارچ 2008
GeForce 9800 GX2 در واقع دو GPU از نوع 9800 GTX برروی یک برد بود. این کارت گرافیک مجهز به 256 Stream Processor، فرکانسه هسته 600MHz و Shader مستقل با فرکانس 1.5GHz و دو حافظه 512MB با نرخ انتقال اطلاعات 1.5GT/s بود. بازده 9800 GTX فوق العاده و مصرف آن نیز کمتر از HD 3870 X2 بود.
Nvidia GeForce GTX 280 ژوئن 2008
GeForce GTX 280 با مشخصات خیره کننده: 240 Stream Processor، فرکانس 602MHz، حافظه GDDR3 با ظرفیت 1024MB، نرخ انتقال اطلاعات 2214MT/s و Shader مستقل با فرکانس 1296MHz حاکم بی چون و چرای قدرت شد. GTX 280 بازده نسبتا بهتری از یک جفت GeForce 9800 در حالت SLI داشت چون مصرف پایین تر و تکه GPU بود. AMD یک ماه بعد Radeon HD 4870 را معرفی کرد اما هیچ وقت نتوانست GTX 280 را مغلوب کند. جالب است بدانید که این آخرین باری بود که یک کارت گرافیک با GPU تکی عنوان قوی ترین کارت گرافیک دنیا را از آن خود کند.
AMD Radeon HD 4870 X2 آگوست 2008
AMD در سری Radeon HD 4000 اندازه GPU ها را کوچک تر و توان آنها را بالاتر برد. کارت گرافیک Radeon HD 4870 X2 با دو GPU، حافظه RAM با ظرفیت 2GB و 3600MT/s و 1600 عدد Stream Processor و فرکانس 750MHz تنها دو ماه پس از Radeon HD 4870 عرضه شد. هر چند این کارت گرافیک مصرف بسیار بالای داشت ولی Nvidia نتوانست به سرعت پاسخی به قدرت فوق العاده این کارت گرافیک بدهد.
Nvidia GeForce GTX 295 ژانویه 2009
انودیا با معرفی GeForce GTX 295 توانست Radeon HD 4870 X2 را مغلوب کند. این کارت گرافیک که مجهز به دو GPU بود دارای 480 عدد Stream Processor، فرکانس هسته 576MHz و Shader مستقل با فرکانس 1242MHz و دو حافظه RAM با 1998MT/s بود. AMD تا زمان انتشار سری Radeon HD 5000 نتوانست به قدرت این کارت گرافیک پاسخ دهد.
AMD Radeon HD 5970 نوامبر 2009
AMD دو ماه پس از عرضه Radeon HD 5870 کارت گرافیک Radeon HD 5970 را معرفی کرد. HD 5970 اولین کارت گرافیک AMD با دو GPU بود که در انتهای نامش پسوند X2 نداشت. این کارت گرافیک فوق العاده قدرتمند دارای 3200 Stream Processor، فرکانس هسته 725MHz، دو ماژول حافظه GDDR5 و نرخ انتقال اطلاعات 4MT/s بود. انویدا نیز برای مقابله GeForce GT 480 را چند ماه بعد معرفی کرد که به خوبی HD 5970 نبود. به این ترتیب AMD بیش از یک سال حاکم مطلق قدرت در کارت های گرافیک بود.
AMD Radeon HD 6990 و Nvidia GeForce GTX 590 مارچ 2011
در ماه مارچ 2011 دو شرکت AMD و Nvidia برترین کارت های گرافیک دو GPU خود را معرفی کردند. Radeon HD 6990 ترکیبی از 3072 عدد ALU می باشد که دارای فرکانس 830MHz هسته، دو ماژول حافظه GDDR5 و نرخ انتقال اطلاعات 5GT/s است. GeForce GTX 590 نیز ترکیبی از 1024 هسته CUDA می باشد که دارای فرکانس 607MHz هسته، Shader مستقل با فرکانس 1215MHz و دو ماژول حافظه با 3.4GT/s است.
هر کدام از این دو کارت گرافیک در برخی از نرم افزار و بازی ها بر دیگری برتری دارند و نمی توانید یکی را بصورت مطلق بر دیگر برتر دانست. برخی معتقدند که GTX 590 به دلیل دمای کمتر برتر از 6990 است. اما اگر بازده و قدرت را معیار اصلی برتری در نظر بگیریم هیچ کدام برتر میدان نیست.
در حال حاضر هر دو کمپانی AMD و Nvidia در حال ساخت نسل جدید کارت های گرافیک خود می باشند و انتظار می رود به زودی شاهد جدال تازه این دو شرکت باشیم.
3DFX Voodoo1 مارچ 1996
Voodoo ساخت 3DFX اولین شتاب دهنده موفق گرافیکی بود. فرکانس هسته/حافظه آن 50MHz و ظرفیت حافظه آن نیز 4MB بود. این محصول سه بعدی به دلیل عدم سازگاری با سیستم عامل ویندوز آن زمان مجبور بود در کنار یک کارت گرافیک 2 بعدی قرار گیرد. قدرت گرافیکی Voodoo1 در فریم های سه بعدی از تمام کارت های موجود در بازار بالاتر بود و رقیبان صاحب نام خود یعنی S3 Virge, ATI Rage II و Rendition Verite 1000 را مغلوب کرده بود.
Nvidia Riva 128 اواخر 1997
پس از گذشت یک سال از حاکمیت بی چون و چرای 3Dfx، نهایتا Voodoo 1 توسط محصول شرکت تازه تاسیس Nvidia مغلوب شد. محصول نویدیا Riva 128 3D نام داشت که دارای فرکانس 100MHz هسته / حافظه و 4MB حافظه SGRAM بود. در واقع Riva 128 اولین رقیب جدی برای تراشه Voodoo محسوب می شد. هر چند Riva 128 نمی توانست موتور گرافیکی معروف و محبوب Glide API 3dfx را اجرا کند اما بازده خوبی در DirectX 5 مایکروسافت داشت.
3dfx Voodoo2 فوریه 1998
سرعت هسته این کارت گرافیک 90MHz و فرکانس حافظه 12 مگابایتی EDO RAM آن نیز 100MHz بود. بازده Voodoo2 تقریبا 3 برابر بهتر از Voodoo1 بود. اگر چه Voodoo2 سریعترین محصول زمان خود نبود ولی قابلیت های جدیدی مانند Anti-Aliasing و Scan Line Intereave یا همان SLI را معرفی کرد این فناوری اجازه می داد دو کارت گرافیک برروی یک برد نصب شود. پس SLI که امروزه بسیاری از کارت های گرافیک Nvidia از آن پشتیبانی می کنند اختراع 3dfx در سال 1998 است.
Nvidia Riva TNT: میانه 1998
TNT در سال 1998 با مسیر دوگانه پیکسل و فرکانس 90MHz هسته عرضه شد. در آن زمان هنوز دو کارت گرافیک Voodoo2 در حالت SLI عنوان سریعترین کارت گرافیک دنیا را در دست داشتند اما TNT سریعترین کارت گرافیک تک هسته ایی آن زمان بود. 3dfx به دلیل محبوبیت و پشتیبانی از Glide API و DirectX نظر اکثر تولید کننده های نرم افزار و بازی را به خود جلب کرده بود و اکثر محتوای عرضه شده آن زمان با کارت های گرافیک Voodoo سازگار بودند. به همین دلیل مردم Voodoo را به Nvidia و ATI ترجیح می دادند. ATI Rage 128 رقیب خوبی برای Riva TNT بود اما در اواخر سال 1998 عرضه شد.
Nvidia TNT 2 Ultra می 1999
انودیا با عرضه TNT 2 به همه ثابت کرد که می تواند 3dfx را تحت فشار قرار دهد. این کارت گرافیک دو میسر پیکسل، فرکانس 150MHz هسته و 32 مگابایت حافظه VRAM داشت. TNT 2 Ultra از DirectX و OpenGL پشتیبانی می کرد. در آن زمان نرم افزارهای زیادی از این دو فناوری پشتیبانی می کردند و API Glide که توسط 3dfx توسعه داده شده بود رو به کمرنگ شدن می رفت. کمی بعد 3dfx برای رقابت با TNT 2 کارت گرافیک Voodoo3 را عرضه کرد که بازده فوق العاده ایی داشت ولی چند محدودیت اساسی داشت: 16bit عدم پشتبانی از AGP و عدم پشتبانی از OpenGL
Nvidia GeForce 256 آگوست 1999
GeForce 256 ابتدا با حافظه SDR RAM و قدرت بالا عرضه شد ولی نسخه DDR آن برگ برنده انودیا در بازار بود و عرصه را به شدت بر 3dfx تنگ کرد. Geforce 256 مجهز به شتابدهنده سخت افزاری و بخش مخصوص پردازش نور بود. GeForce 256 اولین کارت گرافیکی بود که در آن GPU یا Graphics Processing Unit معرفی شد. فرکانس هسته این کارت گرافیک 150MHz و 32MB حافظه DDR RAM با نرخ انتقال اطلاعات 300 MT/s (مگاترنسفر در ثانیه)بود. GeForce 256 به راحتی رقبای خود ATI Rage Fury MAXX و Voodoo 3 3500 را مغلوب کرد.
Nvidia GeForce 2 GTS آپریل 2000
موفقیت انودیا ادامه دارد، GeForce 2 GTS کارت گرافیک با چهار مسیر پیکسل، فرکانس 200MHz هسته، 32MB حافظه DDR و 666 MT/s بود. ATI نیز Radeon 256 را چند ماه بعد عرضه کرد اما GeForce 2 به راحتی در حالت 16-bit رقیب ATI خود را مغلوب می کرد. در حالت 32-bit اوضاع به سود Radeon 256 بود. ولی در آن زمان کمتر از عمق 32-bit استفاده می شد به همین دلیل GeForce 2 به سرعت محبوب و پرفروش شد و عنوان سریعترین کارت را از آن خود کرد. کارت 3dfx Voodoo5 5500 نیز به دلیل عدم شتابدهنده سخت افزاری نمی توانست رقابت کند. کمی بعد 3dfx که روزی برترین تولید کننده VGA بود ورشکست شد و Nvidia آن را یکجا خرید و برای همیشه Voodoo از بازار رقابت خارج شد و تنها نام Voodoo برای علاقمندان، به عنوان یک خاطره باقی ماند.
Nvidia GeForce 3 فوریه 2001
GeForce 3 با استانداردهای DirectX 8 یعنی Vertex و Pixel Shader سازگار بود و برنامه نویسان می توانستند از امکانات این کارت گرافیک در بازی و نرم افزارها استفاده کنند. نسخه اصلی GeForce 3 با 64MB حافظه DDR RAM و فرکانس 460MHz و چهار Pixel Shader با فرکانس 200MHz بود. 6 ماه بعد ATI برای مقابله با آن Radeon 8500 را عرضه کرد هرچند کارت گرافیک ATI معماری پیشرفته تری داشت اما از نظر بازده هرگز به GeForce 3 نمی رسید بسیاری از فناوری هایی که ATI در Radeon 8500 معرفی کرد تا زمان عرضه DirectX 11 استفاده نشدند.
Nvidia GeForce 4 Ti 4600 فوریه 2002
انویدیا پشتیبانی از قابلیت های DirectX 8 را در GeForce 4 افزایش داد. Anti-Aliasing نیز در این کارت گرافیک جلب توجه می کرد. Geforce 4 Ti 4600 برترین کارت گرافیک از سری 4 انویدیا بود که با فرکانس هسته 300MHz و 128MB حافظه RAM و فرکانس 650MHz عرضه شد. جالب است بدانید که GeForce 4 Ti 4800 همان GeForce 4 Ti 4600 با پشتیبانی از AGP 8x بود. انویدیا با سری 4 خود به مدت 6 ماه حاکم بازار بود تا زمانی که ATI رقیب این کارت یعنی ATI R300 را عرضه کرد.
ATI Radeon 9700 Pro آگوست 2002
ATI Radeon 9700 Pro با پشتیبانی از DirectX 9 توانست GeForce 4 Ti 4800 را مغلوب کند. یک سال بعد نیز Radeon 9800 Pro توانست قوی ترین کارت گرافیک Nvidia یعنی GeForce FX 5800 Ultra را نیز پشت سر بگذارد. انویدیا بسیاری از مشکلات سری 5800 را در 5900 Ultra رفع کرد اما ATI با عرضه Radeon 9800 XT حاکمیت خود را تثبیت کرد. ATI در این سال توانست جایگاه ویژه ای را در بازار از آن خود کند و فروش خود را در بازار کارت های گرافیک گران قیمت بشدت افزایش داد.
Nvidia GeForce 6800 Ultra آپریل 2004
انویدیا با Geforce 6800 Ultra پاسخ محکمی به ATI داد. محصولی که عنوان سریعترین کارت گرافیک دنیا را از ATI پس گرفت. 6800 Ultra دارای 16 مسیر Pixel و GPU با فرکانس 400MHz و 512MB حافظه RAM و 1100MT/s بود. این کارت گرافیک علاوه بر سرعت فوق العاده از فناوری SLI که پس از خرید 3dfx از آن انویدیا شده بود نیز پشتیبانی می کرد. یک ماه بعد ATI کارت Radeon X800 XT را عرضه کرد اما GeForce 6800 Ultra پیشرفته تر بود. کارت Nvidia از 32-bit و Shader 3.0 ولی کارت ATI از Model 2.0 و 24-bit پشتیبانی می کرد.
Nvidia GeForce 7800 GTX ژوئن 2005
انویدیا GeForce 7800 GTX را با 24 مسیر رندر، GPU، فرکانس 430MHz، حافظه 256MB و 1.2GT/s (گیگاترنسفر در ثانیه) و رابط 256-bit عرضه کرد. 7800 GTX تا ماه نوامبر که ATI X1800 را معرفی کرد بی رقیب بود. انودیا بلافاصله پس از عرضه X1800 نسخه قوی تری از 7800 GT را با نرخ انتقال اطلاعات 1.7GT/s و فرکانس هسته 550MHz منتشر کرد. در همین زمان بود که ATI فناوری CrossFire را معرفی کرد که امکان اتصال بیش از یک کارت گرافیک برروی یک برد را فراهم می کرد.
ATI Radeon X1900 XTX ژانویه 2006
X1900 XTX با 48 مسیر شیدر، فرکانس هسته 650MHz، حافظه 512MB از نوع GDDR3 و 1.55GT/s منتشر شد. انویدیا چند ماه بعد با عرضه GeForce 7900 GTX سعی کرد تلافی کند اما ATI به لطف قدرت Pixel-Shader در فاصله چندماهه حاکمیت خود سهم خوبی از بازار را از آن خود کرد.
Nvidia GeForce 7950 GX2 ژوئن 2006
انویدیا قدرت خود را با معرفی GeForce 7950 GX2 دو برابر کرد مخصوصا زمانی که یک جفت GeForce 7900 GTX PCB را در حالت SLI و در قالب یک کارت گرافیک عرضه کرد. این کارت گرافیک 48 مسیر پیکسل، فرکانس هسته 500MHz، دو حافظه 512MB و 1.2GT/s داشت. ATI در آن زمان کارت گرافیک با دو GPU نداشت و کارت گرافیک قدرتمند این شرکت یعنی Radeon X1950 XTX با حافظه GDDR4 نیز به اندازه کافی قوی نبود تا 7950 GX2 را مغلوب کند.
Nvidia GeForce 8800 GTX نوامبر 2006
DirectX 10 با GeForce 8800 GTX وارد شد این کارت گرافیک با 128 مسیر موازی پردازش، فرکانس هسته 575، حافظه GDDR3 با ظرفیت 768MB، نرخ انتقال اطلاعات با سرعت 1.8GT/s ، باس 384-bit و Shader مستقل با فرکانس 1.35GHz عرضه شد. 8800 GTX تمام رقبای خود از جمله GeForce 7950 GX2، کارت گرافیک با دو GPU را در تمام آزمایشات مغلوب کرد. 8800 GTX ترکیبی از بازده و امکانات بود اما تنها مشکل، مصرف بالای آن بود.
AMD در همین زمان ATI را خرید و از آن خود کرد به همین دلیل زمان نسبتا زیادی طول کشید تا AMD کارت گرافیک DirectX 10 خود را وارد بازار کند. AMD نهایتا در ماه می 2007 کارت گرافیک Radeon HD 2900 XT را منتشر کرد که به دلیل بازده پایین هرگز موفق نشد. AMD تا نوامبر 2007 و عرضه Radeon HD 3870 نتوانست وارد رقابت جدی با GeForce شود.
AMD Radeon HD 3870 X2 ژانویه 2008
AMD بالاخره توانست با معرفی اولین کارت گرافیک دو GPU خود پس از Rade Fury MAXX یعنی Radeon HD 3870 X2 مجددا قدرت را در دست بگیرد. Rage Fury MAXX اولین کارت گرافیک ATI با دو GPU بود که در آن از با Rage 128 Pro ساخته شده بود. Radeon HD 3870 X2 دارای 640 مسیر موازی پردازش Stream Processors و GPU با سرعت 825MHz و دو حافظه 512MB از نوع GDDR3 با نرخ انتقال اطلاعات 1.8GT/s بود. این کارت گرافیک بالاخره توانست GeForce 8800 Ultra را در رزولوشن های بالا مغلوب کند.
Nvidia GeForce 9800 GX2 مارچ 2008
GeForce 9800 GX2 در واقع دو GPU از نوع 9800 GTX برروی یک برد بود. این کارت گرافیک مجهز به 256 Stream Processor، فرکانسه هسته 600MHz و Shader مستقل با فرکانس 1.5GHz و دو حافظه 512MB با نرخ انتقال اطلاعات 1.5GT/s بود. بازده 9800 GTX فوق العاده و مصرف آن نیز کمتر از HD 3870 X2 بود.
Nvidia GeForce GTX 280 ژوئن 2008
GeForce GTX 280 با مشخصات خیره کننده: 240 Stream Processor، فرکانس 602MHz، حافظه GDDR3 با ظرفیت 1024MB، نرخ انتقال اطلاعات 2214MT/s و Shader مستقل با فرکانس 1296MHz حاکم بی چون و چرای قدرت شد. GTX 280 بازده نسبتا بهتری از یک جفت GeForce 9800 در حالت SLI داشت چون مصرف پایین تر و تکه GPU بود. AMD یک ماه بعد Radeon HD 4870 را معرفی کرد اما هیچ وقت نتوانست GTX 280 را مغلوب کند. جالب است بدانید که این آخرین باری بود که یک کارت گرافیک با GPU تکی عنوان قوی ترین کارت گرافیک دنیا را از آن خود کند.
AMD Radeon HD 4870 X2 آگوست 2008
AMD در سری Radeon HD 4000 اندازه GPU ها را کوچک تر و توان آنها را بالاتر برد. کارت گرافیک Radeon HD 4870 X2 با دو GPU، حافظه RAM با ظرفیت 2GB و 3600MT/s و 1600 عدد Stream Processor و فرکانس 750MHz تنها دو ماه پس از Radeon HD 4870 عرضه شد. هر چند این کارت گرافیک مصرف بسیار بالای داشت ولی Nvidia نتوانست به سرعت پاسخی به قدرت فوق العاده این کارت گرافیک بدهد.
Nvidia GeForce GTX 295 ژانویه 2009
انودیا با معرفی GeForce GTX 295 توانست Radeon HD 4870 X2 را مغلوب کند. این کارت گرافیک که مجهز به دو GPU بود دارای 480 عدد Stream Processor، فرکانس هسته 576MHz و Shader مستقل با فرکانس 1242MHz و دو حافظه RAM با 1998MT/s بود. AMD تا زمان انتشار سری Radeon HD 5000 نتوانست به قدرت این کارت گرافیک پاسخ دهد.
AMD Radeon HD 5970 نوامبر 2009
AMD دو ماه پس از عرضه Radeon HD 5870 کارت گرافیک Radeon HD 5970 را معرفی کرد. HD 5970 اولین کارت گرافیک AMD با دو GPU بود که در انتهای نامش پسوند X2 نداشت. این کارت گرافیک فوق العاده قدرتمند دارای 3200 Stream Processor، فرکانس هسته 725MHz، دو ماژول حافظه GDDR5 و نرخ انتقال اطلاعات 4MT/s بود. انویدا نیز برای مقابله GeForce GT 480 را چند ماه بعد معرفی کرد که به خوبی HD 5970 نبود. به این ترتیب AMD بیش از یک سال حاکم مطلق قدرت در کارت های گرافیک بود.
AMD Radeon HD 6990 و Nvidia GeForce GTX 590 مارچ 2011
در ماه مارچ 2011 دو شرکت AMD و Nvidia برترین کارت های گرافیک دو GPU خود را معرفی کردند. Radeon HD 6990 ترکیبی از 3072 عدد ALU می باشد که دارای فرکانس 830MHz هسته، دو ماژول حافظه GDDR5 و نرخ انتقال اطلاعات 5GT/s است. GeForce GTX 590 نیز ترکیبی از 1024 هسته CUDA می باشد که دارای فرکانس 607MHz هسته، Shader مستقل با فرکانس 1215MHz و دو ماژول حافظه با 3.4GT/s است.
هر کدام از این دو کارت گرافیک در برخی از نرم افزار و بازی ها بر دیگری برتری دارند و نمی توانید یکی را بصورت مطلق بر دیگر برتر دانست. برخی معتقدند که GTX 590 به دلیل دمای کمتر برتر از 6990 است. اما اگر بازده و قدرت را معیار اصلی برتری در نظر بگیریم هیچ کدام برتر میدان نیست.
در حال حاضر هر دو کمپانی AMD و Nvidia در حال ساخت نسل جدید کارت های گرافیک خود می باشند و انتظار می رود به زودی شاهد جدال تازه این دو شرکت باشیم.
